1 mei : Wat met App-jobs?

De app-jobs, of – jobs below the API – dat zijn jobs waarbij de beoefenaar geen arbeidsovereenkomst heeft, maar voor zijn arbeid betaald wordt per transactie die hij realiseert. De digitalisering van de economie zorgt ervoor dat meer en meer mensen genieten van deze freelance tewerkstelling.

Zou iemand op 1 mei ook een rode vaandel op zijn smartphone installeren en een open debat durven aangaan over deze evolutie?

Bij app-jobs is er geen sprake van werknemer, noch van werkgever. Er is enkel een aanbieder van een digitaal platform (de app) die vraag en aanbod voor de transactie op elkaar afstemt en voor zich een bedrag afroomt om het platform te onderhouden en investeerders te behagen.

Om concreter te zijn: Dit soort werk noemt men ook wel de uberificatie van arbeid. De Uber-chauffeur gebruikt de app. Hij verricht arbeid, van zodra een passagier een rit aanvraagt en wordt via het platform vergoed. Soms gaat het om sporadisch gebruik, UberPop, soms over een voltijds inkomen.  Uber-jobs zijn vaak langlopend, of relevant als in-between jobs  voor werkzoekenden.  In wereldsteden waar een enkele job niet volstaat om in huisvesting te kunnen voorzien, zorgen ze voor een extra inkomen: Uber om de eindjes aan elkaar te knopen.

50% freelancers in 2020

Dit gaat niet om een marginaal fenomeen. In de VS schat men dat dit in 2020 50% van de tewerkstelling zal zijn. Vandaag werkt 34% van de Amerikanen via freelance overeenkomsten.

Het is ook geen verhaal dat zich enkel in California en omstreken afspeelt. Begin dit jaar lanceerde Randstad Ploy – een app voor horecawerk. ListMinut is dan weer een Belgische app voor klusjes in de buurt en verschillende (semi)-professionele koks verkopen ook bij ons maaltijden via een app. Ook eenvoudige IT- of designopdrachten gebeuren via platforms.

App-jobs zijn aantrekkelijk. Ze bieden ontzettend veel vrijheid. Je bepaalt zelf waar en wanneer je wil werken. Je wordt je eigen baas. Of is het slechts een illusie van vrijheid? Waarom stapten in de VS Uber-chauffeurs naar de rechtbank om als ‘werknemer’ erkend te worden.
Het lijkt contradictorisch, maar freelancers manifesteren zich om een freelance-belangengroep op te richten. Staken wordt waarschijnlijk niet hun instrument, maar ze beseffen dat hun vrijheden beperkt zijn.

De 1 mei-strijd heeft de levenskwaliteit van werknemers ontzettend verhoogd. De opgebouwde rechten kunnen nu via de app-relatie zomaar verdwijnen. Het is daarom te begrijpen dat vakbonden reageren vanuit een laten-we-vasthouden-wat-we-hebben-reflex.

Het 21^ste eeuw-fenomeen van de  app-jobs zou ik zelf niet vanuit de 20^ste eeuw-bril bekijken. Het is te simpel om opinies te vormen vanuit de liberale vrijheidsreflex of de linkse sociale beschermingsreflex.  

Wat zijn de opportuniteiten?

Ik zou doorheen de klassieke tegenstelling kijken en opportuniteiten opzoeken voor meer solidarisering, emancipatie en duurzaamheid. In de nieuwe technologieën ligt misschien wel de sleutel naar dienstverlening dat een basisinkomen kan aanvullen.

Simpel is het alvast niet. Wie op 1 mei voldoende heeft aan een slogan, zal waarschijnlijk niet op zoek zijn naar opportuniteiten.  1 mei zou de start kunnen zijn van een zoektocht  tussen burgers, initiatiefnemers van deelinitiatieven, de jongerenafdelingen van politieke partijen, en graag ook met de vakbonden erbij.